Het Vogelringstation de Haar voert onderzoek uit naar wilde vogels in de omgeving van Utrecht en in het bijzonder in Haarzuilens en de Leidscherijn. Het vogelonderzoek van VRS de Haar wordt uitgevoerd in opdracht van en in samenwerking met het Vogeltrekstation Arnhem.
Wat is vogelonderzoek?
De wilde vogels worden gevangen in (mist)netten die voor de vogels slecht zichtbaar zijn. De vogels worden deskundig en voorzichtig uit de netten gehaald en meegenomen naar de ‘ringtafel’. Iedere vogel krijgt, nadat bepaald is welk soort vogel het is, van een gediplomeerde vogelringer, een ring om de poot. Deze ring bevat een unieke code waarmee de vogel individueel identificeerbaar is, vergelijk het met het kenteken van een auto. Nadat de ring is omgedaan worden een aantal belangrijke maten gemeten, zoals vleugellengte, dikte van de poot, het gewicht en voor specifieke vogelsoorten ook nog maten als de snavellengte, snavelhoogte, kop-snavel en de ’tarsus’. Naast het meten wordt van iedere vogel de hoeveelheid buikvet en de leeftijd bepaald en indien mogelijk het geslacht. In de broedtijd wordt ook nog de ‘cloaca’ (het geslacht van een vogel) gescoord en de broedvlek. Tenslotte wordt de conditie van de vogel gecontroleerd, is de vogel in de rui of heeft het ziektes o.i.d.? Zo ja, welke veren rui-en? Heeft de vogel teken en als dit het geval is worden de teken verwijderd en opgestuurd voor onderzoek naar de ziekte van Lyme. Van lange afstand vliegers en heel specifieke soorten wordt steekproefgewijs bloed en dna afgenomen t.b.v. onderzoek naar ziektes, virussen, etc. Kortom van iedere individuele vogel proberen we zo veel mogelijk informatie te verzamelen. Alle informatie wordt vastgelegd in een database van het Vogeltrekstation (www.griel.nl). Ornithologen en biologen maken gebruik van deze onderzoeksgegevens van het Vogeltrekstation.
Waarom voeren we vogelonderzoek uit?
Door het ringonderzoek krijgen we inzicht in de soorten vogels die voorkomen in het gebied waar we actief zijn. Maar dat inzicht zouden we ook kunnen verkrijgen door goed om ons heen te kijken en te luisteren. Door het ringen van de vogels krijgen we meer inzicht in de aantallen maar leren we ook steeds meer over de opbouw van de populatie. We zien de verhouding tussen jonge vogels en de adulten, het aantal mannetjes en vrouwtjes, het aantal broedsels in een jaar, het broedsucces maar ook de verspreiding van de vogels over het gebied. De vogels die wij vangen zijn representatief voor de vogels in ons gebied, vergelijk het met het afnemen van een enquête.
Ons gebied kent verschillende biotopen: parkachtige bossen, natte grienden met riet, maar ook landbouwgrond en tuinen. Ieder biotoop kent zijn eigen soorten. Tenslotte kent het vogelonderzoek ook een medische kant. Door monsters te nemen van teken, bloed en keel- en cloaca-slijm en deze ‘monsters’ op te sturen naar laboratoria van universiteiten krijgen we inzicht in de ziektes en virussen die vogels bij zich dragen en mogelijk verspreiden.
Wie voeren het vogelonderzoek uit?
Het vangen van wilde vogels is verboden. Vogels zijn beschermd. Alleen ringers met een machtiging van het Vogeltrekstation mogen vogelonderzoek uitvoeren. Voordat je de machtiging krijgt moet je een intensieve opleiding volgen bij een ervaren ringer. De opleiding wordt afgesloten met een examen. De ringers met een machtiging moeten regelmatig hun kennis en vaardigheden tonen tijdens certificeringstrajecten. Voor meer informatie over deze machtiging verwijzen we naar het Vogeltrekstation.
Aan welke projecten doen we mee?
Het onderzoekswerk wordt uitgevoerd in de vorm van gestandaardiseerde projecten. VRS de Haar voert de volgende projecten uit:
- CES – Constant Effort Site
- RingMUS projecten in een tweetal tuinen in de Leidscherijn
- Geolocator onderzoek naar Kleine Karekieten en Bosrietzangers i.s.m. VRS het Gooi
- RAS (Retrapping Adults for Survival) Projecten
- RAS Oeverzwaluw
- RAS Torenvalk
- RAS Ringmus
- RAS Putter
- RAS Weidevogels
- RAS Tureluur
- RAS Huismus
- RAS Kerkuil
- RAS Steenuil
- RAS Spreeuw
- RAS Knobbelzwaan
- RAS Roodborsttapuit
- RAS Kwakken (in samenwerking met Artis)
- Soortproject Kauw
- Soortproject Spreeuw
- Project NESTKAART, inclusief pullen ringen
- Trekvogelonderzoek
- WREN project: watervogels
Voor meer informatie over projecten kun je verder lezen in de sectie Projecten van deze site.
Vrijwilligerswerk
De medewerkers van VRS de Haar zijn allemaal vrijwilligers. Er zijn verschillende zaken die gedaan moeten worden om een vogelringstation te kunnen runnen:
- Het opzetten van netten.
- Het ringen van de vogels door gediplomeerde ringers en aspirant ringers.
- Het uithalen van vogels uit de mistnetten onder toezicht van de ringer.
- Het noteren van alle ring- en meetgegevens op de ringlijsten.
- Het invoeren van de ringgevens in de Griel database.
- Het onderhouden van de ringbanen: maaien en snoeien.
- Het onderzoeken en analyseren van de gegevens.
- Publiceren van verslagen en onderzoeksresultaten.
- Het geven lezingen, excursies en demonstraties.
Als je interesse hebt om medewerker te worden bij het vogelringstation kun je contact met ons opnemen, zie Info. Indien je ringer wilt worden moet je contact opnemen met het Vogeltrekstation, zij bepalen of er nog opleidingsplaatsen zijn en waar er nog capaciteit nodig is. Het aantal ringers dat voor vogelonderzoek nodig is, is beperkt en een goede verdeling van het ringwerk is noodzakelijk.
Hoe kun je helpen?
Je kunt VRS de Haar op een aantal manieren helpen. Enerzijds door het aflezen van ringen bij grote vogels of als je een kleine ring vindt bij een dode vogel. Ook voorzien we vogels van ‘kleurringen’ als je deze ziet dan vragen we je om of een foto te maken de kleurcombinatie te noteren. Je kunt ringnummers, waarnemingen en kleurcombinaties aan ons doorgeven via het ringmeldingsformulier, of je kunt mailen via ring@vrsdehaar.nl.
Een andere manier om ons te helpen is door ons te sponsoren. Alle kosten die gemaakt worden bij het ringen moeten we als vrijwilligers zelf betalen. Denk dan aan de ringen, de netten, maar ook al het gereedschap zoals linialen, tangen, weegschalen, schuifmaten, etc. Je kunt ons sponsoren door een ringstreng of geolocator te financieren. Een ringstreng sponsoren kost € 10 en is te regelen via het formulier in de sectie Sponsoren, voor overige sponsormogelijkheden vragen we je een mail te sturen naar info@vrsdehaar.nl.